Cortisol is een belangrijk hormoon dat veel belangrijke taken vervult in het lichaam van je paard. Maar wat gebeurt er als het lichaam te veel cortisol aanmaakt? Lees hier alles over de ziekte van Cushing bij paarden (ECS, PPID).
© Nadine Haase / Nadine Haase
Vooral pony's lijden vaak aan het Equine Cushing Syndroom (ECS).
In principe kan elk paard de ziekte van Cushing krijgen. Uit onderzoek blijkt echter dat vooral pony’s en paarden ouder dan 15 jaar een verhoogd risico hebben.
Aangezien de ziekte van Cushing bij paarden een welvaartsziekte is, zijn veel van de patiënten bovendien te zwaar.
Door een teveel aan cortisol raakt het immuunsysteem van je paard op den duur verzwakt. Paarden met ECS laten vaak de volgende symptomen zien:
De oorzaak is meestal een goedaardige tumor die indirect ook andere klachten kan veroorzaken, zoals blindheid of verlamming.
© Grubärin / stock.adobe.com
De ziekte van Cushing is een veelvoorkomende aandoening bij paarden. Toont je paard typische verschijnselen van ECS, dan zal de dierenarts doorgaans al snel een vermoeden uitspreken.
Om dit te bevestigen, analyseert de dierenarts de ACTH-concentratie in het bloed. Dit gebeurt bij voorkeur wanneer je paard nuchter is – dus ’s ochtends vroeg op een lege maag.
Als de uitslag niet helemaal duidelijk is, kan de dierenarts ook een dexamethason-suppressietest doen. Bij deze test krijgt je paard na de eerste ACTH-meting een injectie met dexamethason.
20 uur later meet hij opnieuw het ACTH-gehalte in het bloed, dat in gezonde toestand gedaald zou moeten zijn. Als de ACTH-spiegel te hoog blijft, wijst dit op ECS.
© charlymorlock / stock.adobe.com
Levenslange, dagelijkse toediening van het middel pergolide helpt om de verstoorde hormoonbalans te reguleren. Het gaat om een zogenoemde dopamine-agonist, die de werking van dopamine nabootst en zo de aanmaak van ACTH remt.
Regelmatige controles van de ACTH-waarde zijn belangrijk om de hormoonbalans goed te kunnen blijven volgen.
Naast medicatie is het ook belangrijk om de verzorging van het paard af te stemmen op de symptomen. Ook de voeding van het paard moet worden aangepast.
Beperk de hoeveelheid krachtvoer en kies voor hooi van hoge kwaliteit. Plantaardige oliën, vitaminesupplementen en mineralen kunnen daarnaast bijdragen aan de gezondheid van paarden met ECS.
Geschikte supplementen en mineraalvoer voor paarden zijn verkrijgbaar in de online shop van zooplus.
Equine Cushing is een hormonale aandoening die ontstaat door veranderingen in de pars intermedia, het middelste deel van de hypofyse.
Daarom noemen dierenartsen de ziekte van Cushing bij paarden ook wel PPID (Pituitary pars intermedia dysfunction).
Om de ontwikkeling van ECS goed te begrijpen, is het belangrijk om de hormoonhuishouding van je paard onder de loep te nemen. Normaal gesproken produceert de hypofyse, een zelsfstandig werkende klier in de hersenen, verschillende hormonen zoals LH of TSH.
Deze stimuleren op hun beurt andere organen zoals de schildklier of de geslachtsklieren om meer hormonen te produceren. De hypofyse is dus de centrale regelaar van de hormoonhuishouding.
ACTH (adrenocorticotropine, adrenocorticotroop hormoon) wordt ook geproduceerd in de hypofyse. Als het in de bloedbaan terechtkomt, dan stimuleert het de aanmaak van het stresshormoon cortisol in de bijnieren.
Zodra er te veel cortisol in de bloedbaan komt, remt deze overmaat op zijn beurt de afgifte van ACTH in de hersenen – dit wordt door specialisten negatieve feedback genoemd.
Naast cortisol remt ook de boodschapperstof dopamine, die in het diencephalon (hypothalamus) wordt geproduceerd, de afgifte van ACTH.
Als je paard ECS heeft, werken deze mechanismen niet meer goed. Door het tekort aan dopamine ontstaat in de tussenkwab van de hypofyse een goedaardige tumor (adenoom), die voortdurend ACTH aanmaakt. Hierdoor geven de bijnieren ongecontroleerd cortisol af, wat de typische symptomen veroorzaakt.
© joshya / stock.adobe.com
PPID is een ziekte die helaas niet kan worden genezen. Toch kun je de levensduur en levenskwaliteit van je paard verbeteren met behulp van medicijnen.
Ook kun je je paard ondersteunen door een aangepast dieet aan te houden en regelmatig dierenartscontroles te laten uitvoeren.
Ik ben aan de Justus-Liebig-universiteit Gießen opgeleid tot dierenarts. Ik heb uitgebreid ervaringen in verschillende disciplines opgedaan, zoals in de geneeskunde voor kleine dieren, grote dieren en voor exoten, maar ook in de farmacologie, pathologie en voedselhygiëne. Sindsdien werk ik niet alleen als diergeneeskundig auteur, maar ben ik ook bezig met mijn wetenschappelijk onderbouwd proefschrift. Het is mijn doel om dieren in de toekomst beter tegen ziekteverwekkende bacteriën te beschermen. Naast mijn kennis als dierenarts heb ik ook persoonlijke ervaringen opgedaan. Ik heb namelijk een hond en kan daardoor de angsten en problemen, net als alle andere vragen over diergezondheid, begrijpen en uit de wereld helpen.
Paardenverzorging, in de lente en in de herfst is het paard in de rui. Hoewel de meeste viervoeters een korte vacht hebben die gemakkelijk te verzorgen is, hebben niet alleen de manen en de staart dagelijkse verzorging nodig.
„Zonder hoeven geen paard“. Daar zit een kern van waarheid in. Als het paard op stal staat, in de wei staat, tijdens een buitenrit of tijdens het rijden in de bak – de hoeven worden overal voor gebruikt. Als de hoefijzers niet helemaal goed zijn geplaatst, kan dit grote uitwerkingen op het hele skelet van het paard hebben. De juiste hoefverzorging neemt helemaal niet zo veel tijd in beslag als veel paardenliefhebbers denken. Een ding is erg belangrijk: continuïteit.
Hoest bij het paard is het een allergie of een infectie? Als het paard hoest en snuift, is een infectie niet altijd de oorzaak. Soms zijn de elegante viervoeters ook gewoon allergisch – voor hooi of het stof dat daarin zit en voor schimmelsporen. Een dierenarts kan vaststellen of er sprake is van een infectie of een moeilijk behandelbare allergie.
