Zwarte katten: afgewezen en vervolgd

Volgens een oud vooroordeel brengen zwarte katten ongeluk. Ook vandaag de dag wijzen veel mensen katten met een zwarte vacht om veel verschillende redenen af. Dat is niet terecht want veel zwarte katten verdienen net zo veel liefde als witte of gekleurde katten.

Zwarte katten kampen met allerlei vooroordelen: als handlangers van de duivel werden ze in Europa eeuwenlang vervolgd. Voor bijgelovige mensen gelden ze tegenwoordig nog steeds als brengers van onheil. Ook in dierenasiels wachten ze langer dan gemiddeld op een nieuw thuis.

Aan de andere kant worden zwarte katten voor mysterieus en mystiek aangezien. Waar komen deze stereotypen vandaan en is er iets waar?

Brengen zwarte katten ongeluk?

De Franse schrijver Max O’Rell geeft een duidelijk antwoord op deze vraag: “Of zwarte katten geluk of ongeluk brengen, hangt er van af of je een mens of een muis bent.”

Alleen muizen hoeven bang van ze te zijn, net als van alle andere katten. Mensen hebben niets te vrezen. Het is eerder andersom: als je naar de Europese geschiedenis kijkt, hadden zwarte katten juist eeuwenlang pech met mensen.

Zwarte katten en bijgeloof

Het bijgeloof dat zwarte katten ongeluk brengen heeft in Europa een lange traditie. Al in de Middeleeuwen werden katten met zwarte magie en hekserij verbonden.

In de Vroegmoderne Tijd begonnen de heksenvervolgingen. Er wordt geschat dat 40.000 tot 60.000 mensen op beschuldiging van hekserij werden veroordeeld. Samen met hen belandden net zo veel katten op de brandstapel.

© Vesna / stock.adobe,com

Zwarte kat van links

Als een zwarte kat je weg van links kruist, zou dat bijzonder veel pech veroorzaken. Dit bijgeloof is ter herleiden tot het christelijk gedachtegoed.

In de Bijbel staat dat tijdens het Dag des oordeels goede mensen rechts van God zullen staan. Slechte mensen staan daarentegen links (Mt 25,31-46). Een kat die van link komt, komt dus van de kant die onheil brengt.

Wit haar als levensredder

Ook andere verschrikkelijke gebruiken hielden eeuwenlang stand: op 24 juni, de dag van de Heilige Johannes, werden zwarte katten ‘als duivelswezen’ levendig verbrand. De katten die in het Johannesvuur werden gegooid moesten echter compleet zwart zijn. Ze waren enkel echte duivels als ze geeneen witte haar op hun lichaam hadden.

Daardoor zijn compleet zwarte katten in de loop van de tijd steeds zeldzamer geworden. Exemplaren met witte vlekken overleefden en konden hun kleuren aan de volgende generaties doorgeven. Daarom zijn er vandaag de dag maar weinig katten met een compleet zwarte vacht te vinden. De meeste hebben ergens een witte vlek.

Gevaarlijk op Halloween

Gelukkig zijn dergelijke verschrikkelijke gebruiken verleden tijd. Dierenbeschermers raden echter aan zwarte katten met Halloween voor de zekerheid binnen te houden. Het komt ieder jaar weer voor dat dierenmishandelaars en satanisten de dieren op deze dag misbruiken voor ‘zwarte magie’.

Geluksbrengers in Engeland

In Engeland wordt er geloofd dat zwarte katten geluk brengen en dan met name voor vrouwen. Een Engels spreekwoord luidt bijvoorbeeld: “Als de huiskat zwart is, is er geen gebrek aan vrijers.”

Een zwarte kat geld in de Britse regio de Midlands overigens als perfect huwelijkscadeau omdat ze de bruid verzekert van geluk en eeuwige liefde.

Slechte plaatsingskansen voor zwarte katten

Zwarte katten verblijven in de regel langer in een dierenasiel tot ze een nieuw thuis vinden. In een enquête van de Duitse Dierenbescherming bevestigde 48% van de ondervraagde dierenasiels dat katten met een zwarte vacht moeilijker te plaatsen zijn.

Als redenen daarvoor noemde bijna de helft van de dierenasiels (47%) bijgeloof en vooroordelen. Ook noemde 32% het uiterlijk. Anders gezegd: blijkbaar vinden veel mensen zwarte katten minder mooi en prefereren dieren met een andere kleur.

Minder likes

Het feit dat zwarte katten minder makkelijk te fotograferen zijn, schijnt ook een obstakel voor plaatsing te vormen. Voor selfies met katten op o.a. Instagram zijn witte of anderskleurige katten schijnbaar geschikter.

Bang van zwarte katten

Veel mensen zijn bang van zwarte katten. Donkere katten worden gezien als minder vriendelijk en zelfs agressief. Wetenschappelijke onderbouwingen ontbreken echter.

Misschien is hun gezichtsuitdrukking vanwege de donkere kleur niet zo makkelijk te interpreteren. Dat kan tot misverstanden tussen mens en kat leiden, maar ook bijdragen aan hun reputatie als mysterieus dier.

Zwarte panter in het klein

Zwarte katten hebben ook fans. Gebasseerd op de zwarte panter Bagheera uit Het Jungleboek ontstond in de VS het kattenras Bombay.

Dit zijn middelgrote korthaarkatten. Ze zijn nieuwsgierige en intelligente gezinskatten. De enige toegestane vachtkleur van dit ras is zwart.

Een feestdag voor zwarte katten

Om vooroordelen de wereld uit te helpen en het slechte imago van de katten te verbeteren hebben dierenbeschermers in de Engelstalige wereld iets bedacht: daar wordt ieder jaar op 17 augustus uit waardering voor de zwarte kat de Black Cat Appreciation Day gevierd. In Groot-Brittannië wordt daarnaast op 27 oktober een nationale feestdag voor zwarte katten gevierd.

Misschien zet het idee van een dergelijke feestdag voor hier ook wel door. Het is ze gegund.

Bronnen origineel:

https://www.tierheime-helfen.de/schwarze-tierheimtiere (Duits)

Desmond Morris: Catwatching