Stoornissen van het zenuwstelsel en de hormoonhuishouding bij katten

Het lichaam van een kat werkt door een complexe en precies afgestelde samenwerking tussen uiteenlopende elementen. Dit systeem werkt normaal gesproken perfect, maar kan snel uit balans raken. Dit komt het duidelijkst naar voren in de vorm van zenuwstelsel stoornis bij katten en in de hormoonhuishouding van de kat.

Het zenuwstelsel van de kat

Het zenuwstelsel van een kat bestaat uit biljoenen kleine zenuwcellen, die dwars door alle organen lopen, in de ruggenwervel samenkomen en die uitkomen in en aangestuurd worden door de hersenen. Dit netwerk coördineert vrijwel alle zintuiglijke waarnemingen en beweging van het kattenlichaam en is de drijvende kracht achter beweging en emotie.

Net als bij ons zijn de hersenen het centrum van het centrale zenuwstelsel. Dit orgaan weegt tussen de 20 en 28 gram, is zo’n 3,5 centimeter lang en breed en is 2,5 centimeter hoog. Alle zintuigen van de kat komen hierin samen. De hersenen zijn verantwoordelijk voor het evalueren, verbinden en opslaan van zenuwimpulsen – daarnaast kiest het de passende reactie op impulsen.

Zenuwstelsel stoornis bij katten het centrale zenuwstelsel

Dit informatienetwerk is in al zijn complexiteit toch ietwat fragiel – invloeden zoals trauma’s door bijvoorbeeld een ongeluk, aangeboren aandoeningen of infecties kunnen de stabiliteit van het systeem in gevaar brengen.

Een bekende stoornis van het centrale zenuwstelsel is ataxie. Het zenuwstelsel van ataxische katten is ernstig verstoord, waardoor het dier begint te wankelen, problemen krijgt met de coördinatie, het kopje scheef houdt en vaak ook onzindelijk wordt. Verschillende zenuwstelselstoornissen kunnen ataxie veroorzaken:

Een infectie van de moederkat met het parvovirus, vergiftiging van een drachtige kat of een jonge kat kan leiden tot beschadiging van het zenuwstelsel met de bovengenoemde symptomen. Lysosomale stapelingsziekten, erfelijke stofwisselingsziekten, zijn ook bekende veroorzakers. Externe invloeden zoals verkeersongelukken of vallen met een verwonding van de kop en/of wervelkolom tot gevolg kunnen het centrale zenuwstelsel voor lange duur beschadigen. Maar ook sluipende aandoeningen zoals ruggenwervelmisvorming of degeneratieve ziekten aan het centrale zenuwstelsel beschadigen het zenuwnetwerk en kunnen leiden tot neurologische uitvalverschijnselen. Bij katten met hersentumoren of beroertes zijn stoornissen van het centrale zenuwstelsel vaak het enige aanknopingspunt voor de diagnose dat er iets mis is.

Neurologische uitvalverschijnselen zijn altijd onmiddellijk een noodgeval! Bij het allereerste teken van deze ongewone symptomen moet er direct een dierenarts worden opgezocht – in het weekend of ’s nachts kunt u naar de nooddienst. Afhankelijk van de specifieke oorzaak kan de toestand van uw huisdier acuut, levensbedreigend of chronisch zijn. Maar bij deze symptomen is dit niet altijd een garantie voor overlijden: ataxie-katten worden bijvoorbeeld vaak met neurologische stoornissen geboren. Als een mens bereid is om met de kleine bijzonderheden te werken, kunnen de ‘wankelkatten’ toch nog lang en gelukkig leven. Hetzelfde geldt voor katten die een beroerte hebben gehad. Veranderingen in huis zoals een helling naar de rustplaats die licht verhoogd is, kattenbakken met een diepere ingang en begrip en speciale aandacht vanuit het baasje kunnen geen wonderen verrichten, maar kunnen het leven van de kat in kwestie wel een stuk mooier maken!

Zelfstandige diagnoses via het internet raden wij sterk af – de kans op een verkeerde diagnose met contraproductieve behandeling is te groot! Alleen jouw dierenarts kan dit juist en de potentiële behandelingsmethoden goed overwegen.

© Vasyl / stock.adobe.com

De hormoonhuishouding van een kat

Net als het zenuwstelsel van katten bestaat ook hun hormoonhuishouding uit miljoenen kleine bestanddelen die in het ideale geval naadloos samenwerken. Hormonen zijn lichaamseigen chemische stoffen die informatie overdragen en zo lichaamsfuncties en de stofwisseling intact houden en beïnvloeden. Hormonen worden door endocriene klieren aangemaakt en zwerven door de bloedbanen naar hun reisdoelen. De uitscheiding van hormonen wordt gecontroleerd en gereguleerd door de hersenen, het centrum van het zenuwstelsel.

Het hormoonsysteem is onmisbaar in ieder proces in het lichaam, van de productie van eicellen via het regelen van de bloedsuikerspiegel en het verwerken van voedingsstoffen tot aan groeien. Het heeft grote invloed op de emoties van onze huisdieren, net als bij ons zelf het geval is. Evenwicht in de hormoonhuishouding is absoluut essentieel, zodat alle biologische processen in het kattenlichaam probleemloos kunnen worden uitgevoerd, kittens uit kunnen groeien tot gezonde katten en uw huisdier ook op leeftijd fit en gezond blijft. Als het systeem uit evenwicht raakt, heeft dat immense gevolgen.

Stoornissen van de hormoonhuishouding

Verstoringen van het hormonale systeem van katten kan door veel verschillende dingen veroorzaakt zijn. Bij de bekendste aandoeningen aan het hormoonsysteem horen bijvoorbeeld hyper- of hypothyreoïdie en diabetes mellitus.

Schildklieraandoeningen

De schildklier stuurt veel essentiële stofwisselingsprocessen aan en is daarom een onmisbaar endocrien orgaan in het kattenlichaam. Als de schildklier niet goed genoeg functioneert, wordt de stofwisseling sterk verlangzaamd; die loopt zogezegd op de waakvlam. Katten waarbij de schildklier té productief is, komen vaak opvallend veel aan. Bij wijze van therapie worden er meestal kunstmatig geproduceerde schildklierhormonen gegeven. Deze zullen levenslang moeten worden gegeven, maar verminderen de symptomen immens en houden zo de kwaliteit van leven goed op peil.

Als de schildklier té goed zijn werk doet, heeft dit ook een effect op de stofwisseling – er worden meer hormonen uitgescheiden, de evenwichtige balans tussen organen wordt verstoord. Typische symptomen hiervan, ook wel hyperthyreoïde genoemd, zijn nerveus rillen, gewichtsverlies en een vergrootte eetlust. Afhankelijk van de oorzak van de hyperactiviteit kan deze chirurgisch verwijderd of vernietigd worden. Er zijn echter ook medicinale behandelingsmethoden.

Hormoonaandoeningen bij de katten: diabetes

Diabetes is een aandoening die ook bij katten steeds vaker voorkomt. De Diabetes insibitus-vorm is een verstoring van de waterhuishouding in het kattenlichaam die door hormonen is veroorzaakt. De urine is daarbij extreem geconcentreerd. Deze zeldzame soort van diabetes kan door de dierenarts met hormonen worden behandeld.

Diabetes mellitus, ook bekend als ‘suikerziekte’, komt veel vaker voor. De oorzaak hiervan ligt meestal in een stoornis van de buikspeekselklier, die voor de productie van het insulinehormoon verantwoordelijk is. Een belangrijke taak, want suiker is de belangrijkste energiebron voor het lichaam! Diabetes mellitus type 1 is een autoimmuunziekte. Het (katten-)lichaam vernietigt de cellen die voor de insulineproductie verantwoordelijk zijn. Diabetes type 2 wordt vaak ‘ouderdomsdiabetes’ genoemd. De lichaamscellen hebben bij dit type een heel hoge tolerantie voor insuline ontwikkeld en reageren niet meer op het lichaamseigen insuline. Op zijn beurt kunnen ze daarom slechter suiker in het bloed verwerken. De alvleesklier probeert nu om dit tekort te compenseren door meer insuline te gaan produceren. De bloedsuikerspiegel ontspoort hierdoor. Diabetes type 2 bij katten wordt meestal behandelt door de insulinestofwisseling te reguleren, vaak door direct insuline te geven.

Diabetes en aandoeningen aan de schildklier zijn slechts twee voorbeelden van hormonale ziekten bij katten. Alle verstoringen van het hormonale systeem zijn ernstig, ze kunnen alleen door de dierenarts gediagnosticeerd en behandeld worden.

Wat nu?

De oorzaken van zulke ziekten zijn vaak terug te vinden in de keuze van de fokker, maar soms ook in het dieet van onze katten. U kunt uw kat lang niet altijd beschermen, maar een gezonde levensstijl met het streven naar een gezond gewicht en geschikte voeding zijn een goede bijdrage aan de gezondheid van uw kat!

Wij wensen jou en je kat het allerbeste!