Hoe kun je pijn bij katten herkennen?

Katten kunnen net als mensen aan ernstige pijn lijden. Het probleem is echter dat katten dat vaak verbergen. Zonder behandeling kan dit al gauw leiden tot chronische pijn. Daarom is het belangrijk om gedragsveranderingen van jouw kat goed in het oog te houden. Daardoor kun je tijdig beginnen met de juiste pijnbehandeling.

Hoe ontstaat pijn bij katten?

Pijn, ook algesie genoemd, bestaat uit complexe waarnemingen. Ze worden veroorzaakt door externe en interne stimulansen en ontstaan pas in het brein van de kat.

Het perifere zenuwstelsel bestaat uit individuele zenuwen en zenuwuiteinden (receptoren). De uiteinden worden ook wel pijnreceptoren of nociceptoren genoemd. Ze bevinden zich in alle pijngevoelige organen; de huid en het maag-darmkanaal. Als een stimulus van buitenaf of van binnenuit werkt, worden de respectievelijke pijnreceptoren vanaf een bepaald drempelpunt geprikkeld. Een externe stimulans is bijvoorbeeld een verwonding. Ontstekingen of andere aandoeningen kunnen interne stimulansen veroorzaken.

Pijnvezels leiden de stimulans door naar het centrale zenuwstelsel: het ruggenmerg, de hersenen etc. In de hersenschors (cortex) wordt de pijn vervolgens voor het eerst waargenomen.

Het pijngeheugen

Als je kat continu of herhaaldelijk aan hevige pijn lijdt, kan dat de hersenen van de kat structureel en functioneel veranderen. Dit gebeurt omdat de op de pijn gespecialiseerde zenuwstructuren steeds intensiever reageren. Zo ontstaat er een pijngeheugen. Het zenuwstelsel reageert daardoor veel sterker op een stimulans die eerder enkel milde pijn zou hebben veroorzaakt.

Soorten pijn

Niet alle pijn is hetzelfde. Daarom zijn er verschillende categorieën voor de humane geneeskunde en de dierengeneeskunde. Naast de locatie en intensiteit van de pijn is vooral het tijdstip waarop de pijn zich voordoet een belangrijke factor om de juiste behandeling te kiezen.

• Acute pijn treedt binnen enkele seconden op als alarmsignaal voor plotselinge stimulansen. Als de oorzaak verholpen wordt verdwijnt deze soort pijn na enkele uren of dagen. Bijvoorbeeld: Een kat wordt tijdens een gevecht flink gebeten door een andere kat.
• Chronische pijn is pijn die minstens zes maanden duurt of pijn die gedurende langere tijd terugkomt. De behandeling is vaak lastig, omdat de pijn onafhankelijk van de veroorzakende ziekte optreedt en dus zijn signaalfunctie verloren heeft. Bijvoorbeeld: gewrichtsaandoeningen (zoals artrose).

Hoe kun je pijn bij katten herkennen?

Als je kat aan een acuut optredende pijn lijdt, laat ze dit merken door geluid te maken. Hinkelt je kat ineens? Legt ze haar oren plat of draait ze met haar staart? Ook dat zijn duidelijke symptomen van pijn.

Het is echter lastiger chronische pijn bij katten te herkennen. In tegenstelling tot honden verbergen ze pijn langer om geen zwakte te hoeven tonen tegenover vijandelijke katten of andere dieren. Voor kattenbaasjes is het daarom belangrijk op de onderstaande gedragsveranderingen te letten.

• Angst;
• Verhoogde agressiviteit;
• Vaker terugtrekken;
• Verminderde eetlust;
• Gevoeligheid voor aanraking;
• Vermoeidheidssymptomen zoals opvallende moeheid en minder zin in beweging.

© Evdoha / stock.adobe.com

Hoe kan chronische pijn bij katten worden behandeld?

Pijn vermindert de levenskwaliteit aanzienlijk. Daarom moet iedere pijngevoelige kat de juiste behandeling krijgen. Daarom is het zeer belangrijk om zo vroeg mogelijk in te grijpen. Dit is de meest effectieve manier om de ontwikkeling van een pijngeheugen dat immuun is voor behandeling te voorkomen.

Behalve de conservatieve of operatieve behandeling van de pijnoorzaak worden daarom ter behandeling ook ondersteunende maatregelen ingezet. Die moeten de pijn verminderen. Hieronder volgen een aantal voorbeelden.

• Orale afgifte van pijnstillers (analgetica): daartoe behoren sterk werkende opioïden (bijvoorbeeld buprenorfine, fentanyl of tramadol), zwakker werkende niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s, zoals carprofen of meloxicam) of niet-opioïde pijnstillers zoals metamizol.
• Locale verdovingen ter vermindering van locale pijn door injectie.
• Fysiotherapie om pijnlijke spanning te verminderen.
• Therapieresistente orthopedische aandoeningen (zoals artrose) kunnen door middel van pijnbestraling worden verminderd.

Pijn tijdens de operatie verminderen

Dierenartsen zetten reeds voor iedere operatie preventief een pijnstiller in om pijn bij de kat tijdens en na de operatie te verminderen. Daarnaast kunnen lokale verdovingen worden gebruikt. Als de kat na de operatie laat blijken dat ze pijn heeft kun je in overleg met je dierenarts een geschikte pijnstiller geven.

Samenvatting

Pijn bij katten is vandaag de dag goed te behandelen. Het is echter belangrijk de symptomen vroegtijdig te herkennen en snel een geschikte behandeling te starten. Op die manier weet je zeker dat de pijn niet chronisch wordt en je kat een kwalitatief leven leidt.

In onze rubriek Kattengezondheid vind je meer informatie over het welzijn van je kat.