Haarballen bij katten (trichobezoar)

Het gebeurt vrij vaak dat katten plotseling haarballen braken. Een haarbal wordt ook wel een trichobezoar genoemd. Doorgaans is dit een onschuldig symptoom. Wij leggen uit waar deze haarballen vandaan komen en in welke zeldzame situaties haarballen gevaarlijk kunnen worden voor je kat.

Hoe ontstaan haarballen bij katten?

Anders dan bij honden zijn haarballen bij katten heel normaal. Dat komt door de uitgebreide vachtverzorging van huiskatten. De ruwe tong van de kat verwijdert losse haren uit het vel. Ze slikken de haren vervolgens in. Als ze bijzonder veel haren ineens inslikken, ontstaan er in de maag een haarbal.

Meestal is het niet meteen duidelijk waardoor deze haarballen ontstaan. Een haarbal ontstaat bijzonder vaak tijdens de rui (in de lente) en bij kattenrassen met een lange vacht.

Soms kan het ook zijn dat katten meer haar inslikken omdat ze te weinig ruwe vezels in hun voer krijgen. Ook door andere onderliggende ziektes (zoals hyperthyreoïdie) ontstaat af en toe een haarbal, omdat ze leiden tot veranderingen in de vacht.

Hoe kan ik haarballen voorkomen?

Om te voorkomen dat je kat een haarbal krijgt, is het belangrijk om te letten op een gebalanceerd dieet met afdoende ruwe vezels. Daarnaast kun je losse haren tijdens de rui verwijderen door je huisdier regelmatig te kammen. Zo slikt je kat vervolgens minder haar in tijdens de rui.

© dima / stock.adobe.com

Hoe herken ik haarballen bij mijn kat?

Zodra je merkt dat je kat zich een stuk minder goed voelt of pijn heeft wanneer je op de buik drukt, moet je direct met je huisdier naar de dierenarts. Het is daarnaast raadzaam om je dierenarts vooraf op de hoogte te stellen van je bezoek, zodat voorbereidingen getroffen kunnen worden voor als later blijkt dat het een noodgeval is.

Om acute verstoringen door haarballen in het maagdarmkanaal van de kat vast te stellen, tast de dierenarts eerst de buikregio van de kat af. Tegelijkertijd probeert hij om de bloedsomloop te stabiliseren. Als dit de kat pijn doet en de buikwand onder grote spanning staat, is dit een teken dat er iets mis is in of rond de buik.

De volgende verstoringen in het maagdarmkanaal komen vaak voor:

• Een maagtorsie/maagkanteling (torsio ventriculi) met opbouw van gas (tympanie);
• De darm is, al dan niet volledig, afgesloten (ileus).

De dierenarts maakt beelden van de organen in de buikholte met behulp van bijv. röntgenscans. Een darmobstructie kan daarnaast uitgesloten worden met behulp van contrastmiddelen.

Vaak wordt ook bloed afgenomen van een kat die zou kunnen lijden aan trichobezoar. Zo duiden verhoogde lactaatwaarden bijvoorbeeld op een verstoring van het maagdarmkanaal.

Haarballen behandelen

De behandeling van een haarbal bij katten is afhankelijk van de grootte en locatie van de haarbal. Daarom moet de dierenarts een keuze maken tussen een conservatieve en chirurgische behandeling.

• Conservatief: als de dierenarts er tijdens de diagnose achterkomt dat er een vreemd voorwerp in de maag is, kan met behulp van een sonde het opgehoopte gas uit de maag gelaten worden. Met röntgenbeelden kan de dierenarts zien of de haarbal klein of groot is. Als het een kleine haarbal is kan die zonder chirurgische interventie worden behandeld. In dit geval wordt er een oraal glijmiddel (zoals paraffineolie) of een laxeermiddel (zoals metaclopramide) gebruikt.
• Chirurgisch: haarballen die te groot zijn moeten operatief worden verwijderd. Als een operatie noodzakelijk is, moet die zo snel mogelijk worden uitgevoerd.

Samenvatting

De meeste haarballen kunnen katten zelf weer zonder grote problemen uit de maag verwijderen, bijvoorbeeld door te kokhalzen of te braken. Als de haarbal zo groot is dat de kat er zelf niet meer vanaf komt, moet je zo snel mogelijk naar de dierenarts te gaan zodat de situatie niet erger wordt.