Allergie bij katten 

Als allergie wordt een lichaamseigen reactie in gang gezet tegen stoffen (allergenen of antigenen) die normaal gesproken onschadelijk zijn, waarbij het lichaam bepaalde beschermingseiwitten, antilichamen, aanmaakt. Deze antigen-antilichaamreactie kan uiteindelijk leiden tot verschillende reacties, die naast onschuldige huidontstekingen ook levensbedreigende situaties kunnen veroorzaken. Over het algemeen kan ieder kattenras last hebben van een overmatige immuunreactie die op ieder moment kan optreden. Lees hier meer over de symptomen en behandeling van allergie bij katten.

Om beter te kunnen begrijpen hoe een allergie bij katten ontstaat en welke aandoeningen daaruit voortkomen, worden allergische reacties ingedeeld in de volgende 4 types.

1. Directe reactie

• Treedt in de regel binnen een aantal seconden of minuten op.
• Is het meest voorkomende type reactie bij katten.
• Aanmaak van IgE-antilichamen die kunnen leiden tot een sterke stijging van histamine in het lichaam.
• Voorbeeld: allergische astma.

2. Cytotoxische reactie

• Treedt op binnen een paar uur.
• Verbindingen van celgebonden antigenen en lichaamseigen antilichamen (immunoglobuline G, IgG) leiden tot de aanmaak van immuuncomplexen, die later verantwoordelijk zijn voor de verstoring van lichaamscellen zoals bloedplaatjes (trombocyten) of rode bloedlichaampjes (erytocyten).

3. Artus- of immuuncomplexreactie

• Treedt binnen een paar uur op.
• Hier is ook sprake van aanmaak van immuuncomplexen tussen de antigenen en antilichamen. De de reactie gebeurt echter niet enkel celgebonden, maar verloopt ook langs vrij bewegende antigenen.
• Voorbeeld: allergische bloedvatontstekingen (vasculitis).

4. Vertraagde reactie

• Treedt op na meerdere uren of dagen.
• Bepaalde immuuncellen (T-lymfocyten) trekken andere immuuncellen aan naar het allergeen en veroorzaken daar een ontsteking.
• Voorbeeld: het afstoten van een transplantaat na een operatie.

Omgevingsallergie (atopie)

Net als wij mensen kunnen ook katten een allergie voor verschillende omgevingsallergenen als pollen of huisstof ontwikkelen. Die laatste veroorzaakt over het algemeen een allergische huidontsteking die het hele jaar duurt, terwijl een pollenallergie seizoensgebonden is. Andere voorbeelden voor luchtallergenen zijn schimmelsporen of geurstoffen die bijvoorbeeld in kattenbakvulling kunnen zitten.

Allergie voor vlooienspeeksel

Allergische reacties bij de kat door een vlooienbesmetting – preciezer gezegd door het vlooienspeeksel – komen bijzonder vaak voor. De katten hebben dan typische kleine ontstoken knobbeltjes op de rug, wat ‘miliaire dermatitis’ wordt genoemd. Door veel te likken vanwege de hevige jeuk kunnen bacteriële of schimmelinfecties leiden tot verergering of huidontstekingen.

Ontdek hier ons aanbod aan ongedierte- en tekenbescherming voor katten!

Voedingsallergie

Naast een vlooienallergie komt ook een voedselallergie vaak voor bij katten.

Deze kan spontaan ontstaan en naast jeuk ook leiden tot braken en diarree. Het is belangrijk om een verschil te maken tussen een voedingsallergie en voedingsintolerantie, omdat deze laatste niet door een immuungemedieerde overgevoeligheid veroorzaakt wordt. Er bestaat speciaal op intoleranties afgestemd dieetvoer.

Opmerking: door een geschikt dieetvoer te kiezen kun je de natuurlijke lichamelijke functies van jouw huisdier ondersteunen. Let echter wel dat dieetvoer geen ziektes kan voorkomen noch genezen. Win altijd het advies van jouw dierenarts in over het juiste dieetvoer voor jouw huisdier. Op zooplus kun speciale dieetvoeding vinden.

Eosinofiel granuloomcomplex bij de kat

Er is tot nu toe geen precieze oorzaak bekend voor deze allergische reactie die specifiek bij katten voorkomt. Er wordt vanuit gegaan dat bijvoorbeeld een vlooienbesmetting het zou kunnen veroorzaken. De aandoening leidt tot sterke afweerreacties van het immuunsysteem, die vooral rondom de mond ontstoken knobbeltjes (eosinofiele granuloom) en deels flinke pijn veroorzaken.  Naast de slijmvliesontstekingen kunnen er ook ontstekingen voorkomen op andere huiddelen, zoals aan het hoofd of bij de dijen.

© chalabala / stock.adobe.com

Symptomen van allergie bij katten

Het klinische beeld van een allergie bij katten is zeer verschillend en kan de volgende symptomen bevatten.

• Hevige jeuk: krabben aan en schuren tegen meubels.
• Haaruitval (alopecia).
• Maag-darmklachten, misselijkheid, braken, diarree.
• Bacteriële secundaire infecties: huidontstekingen en andere orgaanonstekingen.
• Allergische astma en anafylactische shock: plotseling levensgevaar door ademnood.

Diagnose

Mocht je tekenen van een allergie zien bij je kat, ga dan naar de dierenarts. Die kan door uitsluitingsdiagnostiek de allergenen beperken en een verergering van de symptomen voorkomen. Daarvoor vraagt de arts tijdens het gesprek met de eigenaar (anamnese) naar belangrijke aanwijzingen om mogelijke allergenen op te sporen. Een vlooienallergie is bijvoorbeeld zeer onwaarschijnlijk als de kat het hele jaar door werkzame vlooienprofylaxe krijgt.

Een seizoensgebonden allergische reactie is echter juist een teken voor een pollenallergie.

Na de anamnese volgt het algemene, klinische onderzoek, dat informatie geeft over de algemene gezondheidsstatus van de kat. Daarvoor worden bijvoorbeeld de ademhaling, pols en hartslag gemeten, net als de lichaamstemperatuur met een rectale thermometer.

Als de kat geen drastische veranderingen laat zien bij de vitale parameters, dan kan de arts beginnen met het speciale onderzoek.

Het speciale onderzoek heeft als doel om aan de hand van specifieke tests de oorzaak van de allergie te achterhalen. Een voedselallergie wordt bijvoorbeeld gediagnostiseerd door een zogenaamd eliminatiedieet, een abrupte overgang op ander voer voor langere duur. Als de symptomen van de kat verbeteren, kan je uitgaan van een positief resultaat. Om dit vermoeden te bevestigen, kan de kat opnieuw gevoerd worden met het oude voer. Als de klinische symptomen weer terugkomen, is er zeer waarschijnlijk sprake van een voedingsallergie.

Mochten de allergenen niet gevonden worden middels uitsluitdiagnostiek, dan heeft de dierenarts nog specialere tests ter beschikking, zoals de huidtest (intradermale test) of bloedtest (serumtest). Deze kunnen doelgericht allergenen aantonen, waarbij het resultaat helaas niet altijd betrouwbaar is.

Behandeling

De behandeling voor een allergie bij katten hangt af van de oorzaak en de omvang van de kliniek.

Zo kunnen de volgende behandelmaatregelen succesvol zijn om de levenskwaliteit of zelfs de waarschijnlijkheid om te overleven voor de kat te vergroten.

• Antiallergische medicijnen (bijvoorbeeld antihistaminica)
• Immuunsuppresiva (bijvoorbeeld cortison of atopica)
• Ontstekingsremmende shampoos of Spot-Ons
• Secundaire infecties: Antibiotica (na resistentietest) of antimycotica
• Desensibilisatiekuur (hyposensibilisatie) door levenslange toediening van individueel gemaakte allergeenserum

Prognose

Allergieën komen bij katten zeer vaak voor en verlopen over het algemeen vooral mild. In sommige gevallen kan het echter leiden tot zware anafylactische shocks, die dodelijke ademnood als gevolg kunnen hebben. Daarom is het zeer belangrijk verdere allergische reacties te voorkomen.

Voorkomen

Allergieën kunnen altijd ontstaan. Om het risico op een allergieontwikkeling of andere allergische reacties toch te verkleinen, kunnen de onderstaande voorkomende maatregelen van pas komen.

• Vermijd contact met al bekende allergenen.
• Regelmatige vlooienprofylaxe (bijvoorbeeld Spot- Ons of halsbanden).
• Desensibilisatie.