De belangrijkste voedingsstoffen voor je hond

Droogvoer, natvoer, biologisch voer, BARF of zelf koken? Ongeacht voor welke voedingsmethode je hebt gekozen, is het belangrijk dat je hond wordt voorzien van alle essentiële voedingsstoffen. Maar welke voedingsstoffen zijn het belangrijkste voor een hond om gezond, gelukkig en vitaal te zijn? En wat gebeurt er bij te weinig of te veel verzorging?

Welke belangrijke voedingsstoffen heeft je hond nodig?

Voor een gezond leven hebben honden verschillende belangrijke voedingsstoffen nodig die ze via hun dagelijkse voeding moeten opnemen. Daaronder vallen naast water met name proteïnen (eiwitten), vetten, koolhydraten, vitaminen en mineralen.

Al deze voedingsstoffen vervullen een of meer vitale functies in het lichaam van honden. Maar om deze taken goed te kunnen uitvoeren, moeten zowel de hoeveelheid als de verhouding van de voedingsstoffen op elkaar afgestemd zijn. Zo kan zowel een te weinig als een oververzorging met een bepaalde voedingsstof een ernstig gezondheidsgevaar vormen voor je hond.

Het volgende overzicht is in de eerste plaats bedoeld om basiskennis te geven over de voedingsstofbehoefte van de hond – de concrete waarden voor hoeveel je hond precies van de desbetreffende voedingsstof nodig heeft, zijn zeer individueel. Als je niet zeker weet welke samenstelling voor je hond het beste is, moet je ook nog eens je dierenarts of hondenvoedingsdeskundige raadplegen.

Lees hiervoor ook ons artikel Hoeveelheid voer bij honden berekenen!

Proteïnen zijn bijzonder belangrijke voedingsstoffen voor honden

Proteïnen, ook wel eiwitten genoemd, zijn de belangrijkste bouwmaterialen voor het leven. De eiwitten zijn samengesteld uit verschillende aminozuren. Deze dienen enerzijds voor de productie van energie en anderzijds zijn ze nodig voor de celvorming. Iedere cel in het lichaam heeft dus aminozuren nodig.

Het lichaam produceert zelf een deel van de benodigde aminozuren. Er zijn echter ook zogenaamde essentiële aminozuren. Het lichaam kan deze niet zelf aanmaken, maar moet ze via het voer opnemen. Daarom is niet alleen de hoeveelheid geleverd eiwit belangrijk voor de hond, maar ook welke eiwitbronnen hij krijgt. Zo bevatten dierlijke eiwitbronnen waarschijnlijk de juiste hoeveelheid en samenstelling van essentiële aminozuren.

Vlees blijft dus de belangrijkste eiwitbron voor honden. Echter, niet iedere dierlijke eiwitbron is even goed verteerbaar voor je hond. De zogenaamde verteerbaarheid beschrijft hoe goed het lichaam van de hond eiwitten kan afbreken in afzonderlijke bestanddelen en zo kan verwerken. Spiervlees, hart en vis zijn bijvoorbeeld bijzonder goed verteerbaar. Ook ei en zuivelproducten leveren de hond voedzame eiwitten. Die mag je echter alleen in kleine hoeveelheden geven.

Een eiwitarme voeding of een voeding met moeilijk verteerbare eiwitten kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Bijvoorbeeld een slechte groei, een verminderde leverfunctie, gewichtsverlies en een verhoogde vatbaarheid voor andere ziektes. Maar ook te veel eiwit kan schadelijk zijn voor je hond. Een te hoge energie-inname kan namelijk leiden tot fermentatie van de eiwitten in de dikke darm, wat het gevolg is van opgeblazen gevoel en andere spijsverteringsaandoeningen.

Vet

Naast eiwit behoort ook vet tot de belangrijkste voedingsstoffen voor honden. Vet is namelijk niet alleen een bron van energie, maar heeft ook veel andere functies in het lichaam van je hond. Het bevordert de stofwisseling en dient als drager van de in vetten oplosbare vitamine A, D, E en K. Deze kunnen namelijk alleen dankzij het vet door het lichaam worden opgelost en verwerkt.

De vetten in het voer worden met behulp van enzymen afgebroken tot vetzuren. Maar vetzuren zijn niet hetzelfde als vetzuren. Hierbij maakt men onderscheid tussen verzadigde en onverzadigde vetzuren. Met name onverzadigde vetzuren (bijvoorbeeld omega 3- en omega 6-vetzuren) zijn essentieel voor de gezonde stofwisseling van het dier. Ze zijn in grote hoeveelheden te vinden in visolie (bijv. zalmolie), maar ook in plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie of koolzaadolie.

Een te weinig aanvoer van omega 3- of omega 6-vetzuren kan leiden tot een aantal aandoeningen in het lichaam van de hond: Een verlaagd energiegehalte, stofwisselingsstoornissen, huid- en harproblemen en een verlaagde afweer zijn mogelijke gevolgen van een gebrek aan essentiële vetzuren. Ziektesymptomen zoals een te hoge belasting van de lever, alvleesklierziekten of hoge bloedvetwaarden duiden daarentegen op een oververzorging met minderwaardige vetten.

Ook koolhydraten zijn belangrijke voedingsstoffen voor je hond

Een andere belangrijke voedingsstof in de voeding van honden zijn koolhydraten. Ze geven hem in de eerste plaats veel energie en bevorderen zijn prestaties. Een tekort aan koolhydraten komt meestal ook tot uiting in een verminderde behoefte aan beweging en de daarbij horende spijsverteringsproblemen.

Ondanks dit enorme belang voor de gezondheid en het welzijn, worden koolhydraten de afgelopen jaren steeds vaker vergeten. Dat komt niet in de laatste plaats door de vele voedingsadviseurs voor mensen die ons vertellen hoe we met minder koolhydraten af kunnen vallen. Dat is natuurlijk niet verkeerd, maar vaak wordt over het hoofd gezien dat er ‘goede’ en ‘slechte’ koolhydraten zijn en dat de eerste groep essentieel is als bron van energie.

Doordachte koolhydraten zijn een verbinding van meervoudig suikers en zitten bijvoorbeeld in de meest uiteenlopende granen, aardappelen, volkorenmeel, volkoren rijst en ook in verschillende groenten. Slechte koolhydraten daarentegen bestaan uit veel enkelvoudige of dubbele suikers en moeten bij de hondenvoeding absoluut worden vermeden. Wit brood, suiker, voedselzetmeel, voedselmeel of zelfs chocolade horen beslist niet in de voerbak van een hond!

Een ander voorbehoud met betrekking tot koolhydraten is dat de hond ze als vleesetende hond niet kan verteren. Dit is inmiddels in studies weerlegd. In de loop van de domesticatie is de spijsvertering van de hond steeds meer aangepast aan het voer van de mens.  Daarnaast is er een beetje aandacht voor de verwerking van de granen. Havervlokken zijn bijvoorbeeld goed verteerbaar voor honden en een voedzame bron van energie.

© TeamDaf / stock.adobe.com

Voedingsvezels

Vezels zijn bijzonder lange koolhydraten die het lichaam niet kan verteren. Desalniettemin behoren ze in werkelijkheid tot de belangrijkste voedingsstoffen voor honden. Ze hebben namelijk meerdere positieve effecten op de spijsvertering.

Ten eerste hebben vezels waterbindende eigenschappen. Daardoor zorgen ze er indirect voor dat de ontlasting van de hond niet te hard wordt. Daarnaast neemt het volume van de voerstrook in de darm toe door de binding van het water. Dit stimuleert de darmfunctie en verhoogt het gevoel van verzadiging van de hond. Daarnaast vermindert het hoge vezelgehalte de verteerbaarheid van eiwitten. Dit wordt met name gebruikt bij voer voor gewichtsverlies.

Vezels hebben echter nog een zeer positief effect op de spijsvertering van je hond. Zelfs als de hond ze zelf niet kan verteren, kunnen de ‘goede’ darmbacteriën in de darmflora van de hond dat wel. De vezels dienen dus als belangrijke voedingsstof. Zo ondersteunen vezels indirect de algehele gezondheid van de hond via een gezonde darmflora.

Vitaminen: belangrijke voedingsstoffen voor talrijke lichaamsfuncties van de hond

Net als de eerder genoemde belangrijke voedingsstoffen spelen ook vitaminen een belangrijke rol in de gezondheid van je hond. Hoewel het lichaam slechts kleine hoeveelheden van de individuele vitaminen nodig heeft, spelen ze belangrijke functies in het lichaam. Als er langdurig een tekort is aan slechts één vitamine, veroorzaakt dit tekortsymptomen.

Vitaminen worden onderverdeeld in de groep van in vetten oplosbare vitaminen en in die van in water oplosbare vitaminen. De vetoplosbare vitamine A, D, E en K worden opgeslagen in de lever van de hond. De in water oplosbare B-vitaminen en vitamine C worden daarentegen snel uit het lichaam uitgescheiden.

Bij de vetoplosbare vitaminen daarentegen bestaat er door de opslag eerder een risico op overaanvoer. Vooral bij overvoeding met vitamine A en D zijn zogenaamde hypervitaminoses mogelijk. Een mogelijk gevolg zou dan bijvoorbeeld verkalking van het weefsel of botvorming zijn.

In het algemeen is voorzichtigheid geboden bij het toedienen van extra vitaminen. Aangezien de meeste kant-en-klare voermengsels al alle benodigde vitaminen in voldoende hoeveelheden bevatten, is een voedingssupplement meestal helemaal niet nodig. Als je het voer van je hond zelf bereidt, moet je erop letten dat hij voldoende vitaminen krijgt. Vermijd echter de toevoeging van synthetisch verkregen vitaminen, omdat het dierlijke organisme ze niet goed kan verwerken.

Tip: In tegenstelling tot mensen kunnen honden primaten en cavia’s zelf vitamine C aanmaken. Een gezonde hond voorziet zich dus bijna zelf van voldoende vitamine C.

Mineralen

Net als vitaminen zijn ook mineralen essentieel voor de hond. In het lichaam hebben de essentiële mineralen elk bijzondere eigenschappen en taken. Men maakt onderscheid tussen sporenelementen (ijzer, koper, zink, mangaan, kobalt, jodium, selenium, fluor) en hoeveelheidselementen (calcium, fosfor, magnesium, natrium, kalium).

De hoeveelheid elementen calcium, fosfor en magnesium en kalium dienen bijvoorbeeld voor de botopbouw, de zenuw-, hart- en spierfunctie en de bloedstolling (calcium). Het sporenelement ijzer ondersteunt de celademing.  Aangezien deze mineralen in bijna alle voedingsmiddelen voorkomen, is een tekort aan een evenwichtige voeding van je hond relatief onwaarschijnlijk. Als er toch een tekort is aan essentiële mineralen, kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Vaker – maar niet minder gevaarlijk voor de hond – is een overmaat aan bepaalde mineralen.

Een voortdurende overdosering van individuele mineralen kan giftig zijn en de gezondheid van de hond ernstig aantasten. Zo kan een overmaat aan fosfor en magnesium op de lange termijn leiden tot urinestenen. Een overmaat natrium kan hevige krampen veroorzaken en zelfs dodelijk zijn als de hond tegelijkertijd te weinig water drinkt.

© alexei_tm / stock.adobe.com

Water: waarschijnlijk de belangrijkste voedingsstof voor honden

Zonder water zou geen van de bovengenoemde voedingsstoffen goed werken, waardoor een gebrek aan water gevaarlijker is dan ieder ander gebrek aan voedingsstoffen. Vers drinkwater is de essentie van het leven, niet alleen voor ons mensen, maar ook voor onze honden. Zo moet je hond altijd toegang hebben tot schoon drinkwater, ook buiten de maaltijden. Ten slotte moet het waterverlies dat het gevolg is van lichaamsfuncties (bijv. door te plassen, over de pootjes te zweten, knagen) worden gecompenseerd.

In het lichaam neemt het water beslissende taken op zich: Het lost de voedingscomponenten op in het spijsverteringskanaal en transporteert de voedingsstoffen via de bloedbaan naar de weefsels. Daarnaast worden dankzij het water gifstoffen uit het lichaam uitgescheiden via de urine. Om ervoor te zorgen dat deze functies volledig worden vervuld, moet de dagelijkse wateropname ongeveer 20 tot 100 milliliter per kilo lichaamsgewicht bedragen. Deze pootformule is slechts zeer grof en kan aanzienlijke schommelingen ondergaan, afhankelijk van verschillende factoren (bijv. warme buitentemperatuur, veel beweging).

Voor de gezondheid van je hond moet je de hoeveelheid drinkwater van je hond altijd in de gaten houden. Als je bang bent dat je hond te weinig drinkt, kun je hem met een paar trucjes aanmoedigen om meer water te drinken. Zo kun je in plaats van droogvoer natvoer geven, het zelfgemaakte voer met water roeren of een kleine lepel bouillon in het drinkwater mengen. Vooral bij honden die lijden aan diarree, koorts, nieraandoeningen of diabetes, is veel water belangrijk om te overleven.

Let op: Overmatig drinken zonder herkenbare oorzaak (bijvoorbeeld hitte, veel activiteit of zelfs braken en diarree) kan een teken zijn van een ernstige ziekte van de hond. Als je vermoedt dat je hond te veel drinkt, is een bezoek aan de dierenarts verstandig.

De juiste mix maakt het mogelijk

Water, eiwit, koolhydraten, vetten, mineralen en vitaminen: Voor een gezond, lang leven heeft je hond alle belangrijke voedingsstoffen nodig die hier worden genoemd. Het is belangrijk dat deze in de juiste hoeveelheid en met de juiste mix in het dagelijkse voer zitten. Om erachter te komen hoeveel je hond precies van de afzonderlijke ingrediënten nodig heeft, is het in ieder geval aan te raden een nauwkeurige analyse te maken waarin rekening wordt gehouden met zowel de leeftijd, de grootte en het gewicht als de mate van beweging en mogelijke ziektes.

Met name bij diabetes, overgewicht of ondergewicht of allergieën is het belangrijk om een nauwkeurig voedingsplan te volgen. Want de gezondheid van je hond begint in zijn voerbak!

Opmerking: het kiezen van een geschikt dieetvoer kan de natuurlijke lichaamsfuncties van je hond ondersteunen. Houd er wel rekening mee dat dieetvoer ziektes niet kan genezen of voorkomen. Bespreek ook altijd met je dierenarts hoe de juiste voeding voor je hond eruit ziet. Je kunt speciaal dieetvoer vinden in de onlineshop van zooplus.

Bronnen:

https://www.vetline.de

https://www.researchgate.net