Ze zijn klein en overal: bacteriën! Ze loeren buiten in de natuur, in het bos, op de hondenweide en in de velden. Velen van hen zijn volkomen ongevaarlijk voor onze viervoeters, maar sommige bacteriën kunnen leiden tot ernstige ziektes bij onze honden. We presenteren hier vijf bekende bacteriële ziekten bij de hond en geven uitleg over de behandelopties van deze infecties.
Bacteriën spelen een belangrijke rol in het lichaam van onze honden. In de darm zorgen ze voor een gezonde darmflora die de vertering bevordert en op de huid vormen ze de belangrijke huidflora. Maar helaas zijn niet alle bacteriën zo onschadelijk en nuttig. Sommige zijn zelfs uitermate gevaarlijk – voor onze honden en ook voor mensen. De Leptospirose is bijvoorbeeld een zoönose, die van het dier op de mens kan worden overgedragen en visa versa. De tekenen, behandeling en preventie van sommige bacteriële ziekten worden hieronder beschreven.
1. Borreliose
Bacteriën van het geslacht Borrelia worden door teken overgedragen. De teken wachten de honden op aan de rand van het bos, in het veld en in het hoge gras. Afhankelijk van de regio is het risico op de beet van een geïnfecteerde teek verschillend hoog. Op de noordelijke breedtegraden is de borrelia echter een van de meest voorkomende ziektes bij honden die door teken wordt overgedragen. Natuurlijk leidt niet elke tekenbeet automatisch tot het uitbreken van de ziekte, maar nadat de hond is geïnfecteerd, uit de ziekte zich meestal veel te laat.
Symptomen
In vergelijking met andere bacteriële ziekten reageert het immuunsysteem van onze honden vaak pas na enkele weken op de borrelia.
Een ander probleem is dat de symptomen vrij onspecifiek zijn en niet noodzakelijk te wijten zijn aan de ziekte van Lyme. Deze omvatten bijvoorbeeld koorts, vermoeidheid en verlies van eetlust. De typische en gemakkelijk herkenbare ringvormige roodheid rond de tekenbeet, die bij mensen vaak voorkomt, komt bij honden niet vaak voor of is door de vacht niet zichtbaar. Naarmate de ziekte vordert komen vaak pijnlijke ontstekingen van de gewrichten voor, vooral na het opstaan. Als jouw hond kreupel is, minder wendbaar is en uitgeput lijkt, moet je onmiddellijk naar de dierenarts gaan.
Behandeling
Hoe eerder de symptomen van de ziekte van Lyme worden ontdekt en behandeld, hoe groter de kans op herstel van de hond. Als een test het vermoeden van een Borrelia-infectie heeft bevestigd, krijgt de zieke hond een speciaal antibioticum. Helaas is de antibioticabehandeling niet altijd succesvol, vooral wanneer de ziekte al ver gevorderd is. Chronische klachten tot ernstige of fatale schade aan vitale organen zoals nier of hart kunnen het gevolg zijn.
Preventie
Gelukkig kunt je het een en andere doen om jouw hond tegen teken te beschermen en een ernstig verloop van de ziekte op tijd een halt toe te roepen. Als je in een gebied met een hoog risico woont, kan een vaccinatie van jouw hond tegen de ziekte van Lyme worden aanbevolen. Vraag de dierenarts om advies en weeg de voordelen en bijwerkingen van een vaccin af. Ook speciale sprays of tincturen en antiseptische halsbanden kunnen helpen om het risico op een tekenbeet te verlagen.
Bovendien is het aan te raden om de hond na een wandeling in de natuur – vooral langs de rand van het bos of veld – goed te onderzoeken. Dat is helemaal niet zo tijdrovend als je misschien zou denken, omdat teken zich meteen vastbijten. Tot het moment van bijten zijn ze goed zichtbaar op het oppervlak van de vacht en kunnen ze makkelijk met een doekje worden verwijderd. Als een teek zich al heeft vastgebeten, dan vind je hem meestal bij het hoofd en de nek, bij de oren, tussen de tenen, bij de buik of aan de binnenkant van de dijen. De teek moet er volledig worden uitgetrokken met een tekentang, tekenkaart of een pincet. Ze moeten niet gedraaid of geplet worden omdat dan de gevaarlijke Borrelia-bacteriën de bloedbaan van jouw dier kunnen binnendringen.
2. Colibacillose
Colibacillose is een ziekte die veroorzaakt wordt door de infectie met zogenaamde colibacteriën, bijvoorbeeld Escherichia coli (E-Coli) of de Enterococcus. Lange tijd werden vooral mensen ziek van de ziektekiemen, maar nu komen de E coli-bacteriën steeds vaker bij honden voor. De bacteriën komen bijvoorbeeld door het likken aan de anus of door verontreinigd water in het organisme van de hond terecht. Dit kan leiden tot ernstige darm- of urineweginfecties.
Symptomen
Pijnlijke urineweginfecties, diaree of braken kunnen ook het gevolg van de bacteriën zijn. Het is vooral gevaarlijk voor puppy’s die nog niet voldoende bescherming tegen ziekteverwekkers hebben opgebouwd. In enkele gevallten kan een infectie met E coli-bacteriën ook leiden tot levensgevaarlijke hersenvliesontsteking bij puppy’s.
Behandeling
De tekenen van een infectie zijn niet altijd makkelijk te herkennen. Er wordt niet altijd meteen en link gelegd tussen maag- en darmklachten en Colibacillose. Als de diaree langer aanhoudt en er ook sprake is van koorts, moet je meteen met jouw hond naar de dierenarts gaan. Alleen de dierenarts kan een betrouwbare diagnose geven en belangrijke therapeutische maatregelen treffen. Meestal wordt de hond behandelt met antibiotica. Door middel van een urine- of fecesonderzoek wordt er een nauwkeurig antibiogram (weerstandstests) gedaan. Dat geeft duidelijkheid over het aantal en de weerstand van de kiemen en dus over het speciaal benodigde antibioticum. Afhankelijk van de resultaten duurt de antibiotica 10 dagen tot drie weken.
Preventie
Anders dan bij mensen kunnen honden een besmetting niet voorkomen door hun handen te wassen. Toch speelt hygiëne ook een belangrijke rol voor onze viervoeters. Houdt de voerbak en slaapplaats schoon en ververs het drinkwater meerdere keren per dag. De beste bescherming tegen E coli-bacteriën biedt een gezonde darmflora. Als de darm niet meer in balans is, bijvoorbeeld door ongezond of slecht verteerbaar voer of door stress, kunnen de boosdoeners makkelijker binnendringen. Een gezonde evenwichtige voeding die vrij is van schadelijke stoffen is van enorm belang voor het welzijn van jouw hond. Naast een anticioticum is het ook aan te raden om jouw hond een speciaal dieet te geven. Het dieet moet de darmflora op een natuurlijke manier ondersteunen en bijdragen aan de opbouw van een gezonde berscherming.
3. Leptospirose
Leptospirose wordt veroorzaakt door lange kronkelende bacteriën, de zogenaamde leptospiren die in in vervuilde plassen, planten of vijvers hun slachtoffer opwachten. Een infectie kan ook plaatsvinden via de urine van in het wild levende knaagdieren die de gevaarlijke ziekteverwekkers in zich dragen en uitscheiden. De erg aanstekelijke ziekte komt vooral voorkomt bij jonge honden en honden met een zwak immuunsysteem. De ziekte kan dodelijke schade aan de organen aanrichten en is een zoönose. Dat betekent dat mens en dier elkaar kunnen aansteken. In veel Europese landen behoort de bescherming tegen Leptospirose tot een verplichte vaccinatie.
Symptomen
Afhankelijk van de bacteriële ondersoort en leeftijd en bouw van de hond verloopt de ziekte op verschillende manieren. Terwijl sommige honden geen tekenen van de ziekte vertonen en de bacteriën onopgemerkt in het lichaam worden bestreden, wordt het welzijn van andere honden ernstig verstoord. Tot de typische symptomen behoren vermoeidheid, verlies van eetlust, braken, diarree en koorts. Ook spierkrampen, rode huid en geelzucht kunnen afhankelijk van de bacteriestam voorkomen. Als er geen behandeling plaatsvindt, kan dit onherstelbare gevolgen hebben voor de lever en leiden tot nieraandoeningen – vooral voor puppy’s is dit meestal dodelijk.
Behandeling
Zodra de dierenarts een infectie met de gevaarlijke leptospiren hebben gediagnostiseerd, krijgt de hond een speciaal antibioticum. Als er al schade aan de nieren of lever wordt vastgesteld, moeten er andere stappen worden ondernomen om de nier- en leverfunctie te behouden. Blijvende schade is echter niet uitgesloten.
Preventie
De beste bescherming tegen Leptospirose is en blijft een vaccinatie. Ten slotte kun je het likken of het drinken van waterbronnen die wellicht besmet zijn niet altijd voorkomen. Na een broodnodige basisvaccinatie als pup, moet de vaccinatie tegen de ziekteverwekkers een keer per jaar herhaald worden om de bescherming in stand te houden. De vaccinatie wijkt daarmee af van andere aanbevolen vaccinaties tegen distemper, hepatitis of parvovirus, waarbij een herhaling slecht een keer in de drie jaar nodig is.
4. Salmonella
Eerst het goede nieuws: honden met een gezond immuunsysteem zijn resistent voor Salmonella ziekteverwekkers. Zieke, zwakke of jonge honden kunnen daarentegen – net als mensen – erg ziek worden. Salmonella wordt in eerste instantie overgedragen via gevogelte. Zo kan de consumptie van rauw vlees of het contact met de ontlasting van dit pluimvee leiden tot de infectie van de hond.
Symptomen
De tekenen kunnen ook bij deze ziekteverwekker verschillend zijn – afhankelijk van de hoeveelheid bacteriën die zijn opgenomen en de bouw van de hond. Het is uiteenlopend van lichte tot zware soms met bloed vermengde diaree en koorts tot abcessen op de organen, wat weer kan leiden tot geelzucht, long- en gewrichtsontstekingen en verstoringen van de zenuwen. Andere tekenen zijn traagheid en apathie.
Behandeling
De benadeling is hier hetzelfde als bij andere bacteriële aandoeningen – door middel van antibiotica. Als de organen zoals de lever, nieren of milt aangevallen zijn, kan de inname van andere geneesmiddelen noodzakelijk zijn.
Preventie
Anders dan bij Leptospirose is er tegen Salmonella geen vaccinatie. Toch zijn er een paar maatregelen die het risico op infectie kunnen verkleinen. Als je jouw hond met rauw vlees voert, moet je de herkomst van het vlees weten. In het beste geval koop je het vlees direct bij een slager die je vertrouwt. Let er bovendien op dat jouw viervoeter niet in contact komt met de uitwerpselen van duiven en eenden.
5. Staphylokokken
Staphylokokken bevinden zich zowel op de huid van de mens als de huid van de hond. Bij de hond kunnen ondersoorten tot bacteriële huidonstekingen leiden. De bacteriën voelen zich bijzonder goed in slijmvliezen of open wonden en kunnen worden overgedragen door andere dieren of mensen.
Symptomen
De infectie is meestal zichtbaar bij de romp van de hond, tussen de tenen of bij de ellenbogen. Bij puppy’s zijn de tekenen van de bacteriële infectie meestal zichtbaar bij de buik. Tot de symptomen behoren jeuk, rode etterende huid, haaruitval, zweren en steenpuisten. De ontsteking kan zich ook uitbreiden tot het hart, de botten en gewrichten.
Preventie
net als bij alle bacteriën speelt ook hier hygiëne een belangrijke rol. Let daar bij het verzorgen van een wond absoluut op en voorkom dat de hond met zijn tong in contact komt met de geïnfecteerde wonden. Bovendien is de juiste verzorging van de hond belangrijk. Houdt je aan de aanbevolen verzorging van de vacht en controleer het lichaam regelmatig op mogelijke veranderingen.
Andere bacteriële ziektes bij de hond
Natuurlijk zijn de vijf voorgestelde infecties niet de einige hondenziektes die door bacteriën worden veroorzaakt. Ook tuberculose, listeriose, yersinia, ehrlichiose, anaplasmose, streptokokken of tetanus zijn bacteriële ziekten die een gevaar kunnen vormen voor onze hond. Hoe verschillend deze bacteriën en hun kenmerken ook zijn, bescherming tegen infectie is voor iedereen hetzelfde. Want bij een goede hygiëne en een goed immuunsysteem hebben maar weinig ziekteverwekkers een kans.
Zo blijft jouw hond gezond
Om het immuunsysteem te versterken en bacteriële ziektes bij de hond te bestijden moet je letten op de volgende punten:
- Voed jouw hond gezond en evenwichtig. Let ook op een hoogwaardige kwaliteit van de levensmiddelen of van het kant en klare voer en zorg ervoor dat jouw hond alle belangrijke voeidingsstoffen via het voer binnenkrijgt.
- Verwijder overgebleven voerresten en maakt de voerbak regelmatig schoon.
- Ververs het water van de hond regelmatig (minstens twee keer per dag!)
- Laat jouw hond geen water drinken uit plassen of ander stilstaand water.
- Voorkom het contact met uitwerpselen van dieren
- Zorg voor een goede verzorging van de hond. Naast de noodzakelijke vachtverzorging moet je regelmatig de huid, oren, tenen en de mond van jouw hond schoonmaken en controleren. Je kunt daarmee een infectie niet altijd voorkomen, maar je zult uiterlijke tekenen eerder herkennen en kunnen behandelen.
We wensen jou en jouw hond het allerbeste toe!
