Deze vervelende parasieten wachten op veel plaatsen op hun gastheer – de hond. Afhankelijk van de mijtensoort kunnen de symptomen en de manier van besmetting variëren. Hoewel mijten geen ziekten overbrengen zoals teken doen, kunnen ze nog steeds ernstige symptomen veroorzaken. In dit artikel lees je meer over de symptomen, diagnose, therapie en preventie van mijten bij honden!
1. Soorten mijten bij de hond
Herfstgrasmijten (Trombicula autumnalis)
De herfstgrasmijt is een parasiet ter grootte van een speldenknop die vooral opvalt door zijn oranjerode kleur. Hij komt voor in endemische gebieden. Vooral in de zomer en de herfst ligt de mijt in het gras op de loer, wachtend op zijn gastheer. De parasiet ontwikkelt zich van het ei, de larve tot de nimf tot de volwassen mijt. De volwassen mijt voedt zich met plantenmateriaal, maar de larve heeft de lymfevloeistof van het gastdier nodig om te overleven. Bij honden worden de mijtlarven vooral aangetroffen op de poten tussen de tenen, op de buik en op het hoofd. De beet van de larve kan vooral bij gevoelige dieren allergische reacties veroorzaken met ernstige jeuk tot enorme huidirritaties. Deze veranderingen kunnen blijven bestaan, zelfs na eliminatie van de parasieten. De mijtlarve is herkenbaar aan zijn onmiskenbare oranjerode kleur direct op het aangetaste gebied of onder de microscoop.
Oormijten (Otodectes cynotis)
Oormijten zijn zeer gespecialiseerde parasieten die het liefste het externe gehoorkanaal koloniseren en soms ook de huid rond het oor. De ontwikkeling van de eieren, larven, nimfen tot aan de volwassen mijt vindt volledig in de gehoorgang plaats. Ze voeden zich met oppervlakkige weefselvloeistoffen en dode huidcellen van de hond. Mijten worden overgedragen door direct contact met besmette dieren, meestal puppy’s. Slechts af en toe worden volwassen dieren getroffen. Typerend voor een infectie met oormijt is een sterke jeuk met ontsteking in de oren en bruinzwarte brosse afscheiding die doet denken aan koffiedik. Gedeeltelijk bewegende mijten zijn herkenbaar als ze worden verlicht in de gehoorgang. De oormijt kan betrouwbaar worden gediagnosticeerd via een uitstrijkje van de oren.
Roofmijt (Cheyletiella spp.)
Roofmijt kan bij verschillende dieren voorkomen, zowel bij honden en katten als ook bij konijnen en zelfs bij de mens. De hele ontwikkelingscyclus van de mijt vindt plaats op het dier. Alle stadia van ontwikkeling (larven, nimfen en volwassen mijten) kunnen parasiteren. De overdracht gebeurt door rechtstreeks contact met een besmet dier, maar ook via een vervuilde omgeving of vervuilde objecten, omdat volwassen mijt-vrouwtjes zelfs in de omgeving kunnen overleven. De roofmijt leeft op het huidoppervlak. Hij beweegt zich tussen het haar voort en voedt zich met weefselvloeistoffen. De mijt veroorzaakt jeuk. Hoe erg de jeuk is kan variëren. Kleine, droge schilfers zijn kenmerkend voor deze parasieten. Zelf lijken ze op deze schilfers. Meestal vind je deze schilfers op de rug van de hond. De roofmijten moeten worden gediagnosticeerd door een stukje huid te onderzoeken of met behulp van de plakstriptechniek onder de microscoop.
Schurftmijten of grafluizen (Sarkoptes scabei var. Canis)
De grafmijt is wat betreft zijn gastheer erg kieskeurig. Hij komt voornamelijk bij de hond voor maar ook op vossen en marterachtigen. De besmetting vindt plaats door contact met andere besmette dieren of indirect via de omgeving. De schurftmijten zijn uiterst besmettelijk. De waarschijnlijkheid dat een hond die in contact komt met een zieke hond niet besmet wordt is erg klein. Zoals de naam van de mijt onthult, graaft de vrouwelijke mijt een tunnel in de keratinelaag van de huid en legt daar eieren en uitwerpselen. Tijdens het graven neemt ze afgestorven huidcellen en weefselvocht als voeding op. Zowel de irritatie van de parasieten als een allergische reactie veroorzaken een pure onverzadigbare en ondraaglijke jeuk bij de honden. De eerste zichtbare tekenen zijn rode vlekken aan de buik en ellebogen. Symptomen die later voorkomen zijn de jeuk, zelf toegebrachte haarloosheid, roos en verdikking van de huid op de oren en uiteindelijk op het hele lichaam. Om vast te stellen of het om mijten gaat, kan een oppervlakkig stukje huid onderzocht worden. Omdat zelfs een zeer klein aantal mijten ernstige jeuk kan veroorzaken, is het niet altijd mogelijk om mijten te detecteren. In dit geval kan een diagnostische therapie worden uitgevoerd.
Haarzakmijten (Demodex canis)
De haarzakmijt is een normale huidbewoner bij harige zoogdieren. Hij leeft en vermenigvuldigt zich in de haarzakjes en talgklieren. In de buitenwereld kunnen ze niet overleven. Deze mijt voedt zich ook met cellulaire resten en weefselvloeistof. Om echter een immunologische en allergische reactie van de hond te voorkomen, slaat ze haar uitwerpselen op in haar eigen cellen. Honden krijgen deze mijten van hun moeder gedurende de eerste dagen na de geboorte. Overmatige toename van demodexmijten kan de ziekte demodicose veroorzaken. Sommige rassen hebben aanleg voor het ontstaan van een demodicose. Vooral kortharige rassen zoals de Engelse of Franse bulldog en de mopshond, de Shar Pei en de Doberman, de Duitse herdershond, de teckel en sommige terriër rassen. Aangezien de aanleg erfelijk is, wordt sterk afgeraden om honden te fokken die lijden aan algemene demodicose.
2. Demodicose: verschillende vormen
1. De gelokaliseerde (spontane) demodicose
Honden van alle rassen kunnen ziek worden van deze vorm van demodicose. De meeste honden worden getroffen op een vroege leeftijd. Bij de gelokaliseerde vorm komen tot vijf omschreven haararme of haarloze huidgebieden voor (meestal zonder jeuk) die rood en schilferig zijn. Deze veranderingen worden vaak gevonden op het hoofd en de nek, evenals op de ledematen en de romp. Niet zelden wordt de ziekte per ongeluk of helemaal niet ontdekt. Bij meer dan 90 procent van de gevallen van gelokaliseerde demodicose is er sprake van een spontane genezing.
2. Gelokaliseerde iatrogene demodicose
Een andere vorm is gelokaliseerde demodicose. Deze vorm kan worden veroorzaakt door lokale immunosuppressie, bijvoorbeeld door injectie van een cortisone-remmer of door lokale toepassing van cortisoncrèmes. Dit is onafhankelijk van de leeftijd of het ras van de hond. Hier wordt meestal alleen de plek op de huid aangetast, waarop de injectie of het smeren van de zalf plaatsvond. De huidveranderingen zijn vergelijkbaar met de spontane vorm met beperkt haarverlies, roodheid en roos. Vaak is de huid ook erg dun. Ze kunnen lang aanhouden vanwege het depoteffect van het geïnjecteerde cortisonpreparaat. Als er geen complicaties optreden, kan genezing zonder therapie worden afgewacht.
3. Gegeneraliseerde, erfelijke demodicose
Bij deze vorm is er sprake van een erfelijke immunodeficiëntie in combinatie met een additionele immunosuppressie als oorzaak. Het komt voor bij jonge honden, afhankelijk van het ras tot de leeftijd van 1,5 tot 2 jaar. De huidveranderingen beginnen vaak op enkele plekken net als bij de gelokaliseerde vorm met roos, roodheid en haaruitval, maar ze verspreiden zich snel (generalisatie). Het hoofd en de voorpoten zijn vaak de eersten die worden getroffen. De veranderingen verspreiden zich vervolgens over de hele huid. In deze vorm ontwikkelen zich meestal secundaire bacteriële infecties, die jeuk en ernstige huidklachten zoals o.a. fistels, oedeem of cellulitis veroorzaken. Ze veroorzaken echter ook ernstige algemene aandoeningen zoals koorts, zwelling van de lymfeklieren in het lichaam en nog veel meer.
4. Gegeneraliseerde demodicose door immunosuppressie
Zelfs oudere honden kunnen een algemene vorm van demodicose ontwikkelen, ongeacht het ras. De ontwikkeling van deze vorm kan te wijten zijn aan iatrogeen, dat wil zeggen door toediening van immunosuppressieve geneesmiddelen zoals cortison, evenals bestaande onderliggende ziekten zoals tumoren en metabole ziekten (Cushing, diabetes, hypothyreoïdie, enz.).
5. Pododemodikose
In deze vorm van demodicose treden ontstekingsvatbare huidveranderingen op in de buurt van de poot. De poten zijn opgezwollen en pijnlijk. Meestal krijgen rassen zoals Duitse doggen, Bobtails en andere grote rassen deze vorm. Maar ook West Highland White Terriers, Pugs, Franse en Engelse Bulldogs en de Shar Pei. Deze vorm kan als aanvulling op de algemene vorm of als afzonderlijk probleem voorkomen.
6. Demodicosis door D. cornei en D. injai
Er zijn inmiddels ook andere vormen van demodicose bekend, die door andere soorten mijten dan de eerdergenoemde D. canis veroorzaakt worden. Het is echter nog niet duidelijk of de overdracht van een besmette hond op een gezonde hond plaatsvindt. Demodex cornei wordt geassocieerd met roodheid, schilfering en, in tegenstelling tot D. canis, met duidelijke jeuk. D. injai leeft blijkbaar in de talgklieren en leidt tot een vette huid, slechte vachtkwaliteit en verdunnende vacht vooral op de rug.
De diagnose wordt bij alle vormen op dezelfde manier uitgevoerd; door een diep stukje van de huid te onderzoeken. Afhankelijk van de plaats van de huidveranderingen kunnen ook preparaten worden gebruikt om een diagnose te stellen. Er kunnen twee soorten preparaten worden gebruikt. Een prepraat met vloeistof en een prepraat met kleefstof. Ook onderzoek van de wortels van geplukt haar kan helpen om een diagnose te stellen. Soms kan er bij een chronisch verdikte huid, die veroorzaakt wordt door een ontsteking, geen diagnose worden gesteld door de genoemde methodes. Als in deze gevallen het vermoeden van demodexmijten bestaat, moet een huidbiopsie worden genomen.
3. Symptomen van mijten bij honden
Herfstgrasmijten of hun larven kunnen bij gevoelige honden allergische reacties veroorzaken als gevolg van hun beet. Door deze reactie ontstaat jeuk met verschillende intensiteit. Het gevolg is dat de hond eraan gaat likken en krabben, waardoor er veranderingen van de huid kunnen optreden. De larven van de mijt zitten voornamelijk tussen de tenen, op de ledematen, op het hoofd en op de buik (op de tepels).
Oormijten veroorzaken ernstige jeuk in de oren, waardoor honden net zo lang aan het binnenste gedeelte van de oorschelp krabben tot het gaat bloeden. Het veroorzaakt ontstekingen in de oren. Een typisch kenmerk is een bruinzwarte brosse afscheiding, die doet denken aan koffiedik. Cheyletiella-mijten veroorzaken een verschillende maten van jeuk, van lichte jeuk tot erge jeuk. Typerend voor deze mijt is roos, vooral in de buurt van de rug, de schouders en de buitenkant van de oorschelpen. De mijten zelf zien eruit als grote schilfers. Ze worden ook wel ‘wandelende roos’ genoemd.
Het typische kenmerk van een infectie met de mijten van Sarkoptes is een extreme jeuk met een kenmerkend verspreidingspatroon. Het meest getroffen zijn de ellebogen, de oorschelpen en de buik. Uiteindelijk ook het hoofd en de rug. Eerst verschijnt roodheid van de huid. Door de jeuk en het krabben ontstaan haarverlies, roos, verdikking en hyperpigmentatie van de huid. In tegenstelling tot andere mijtensoorten veroorzaakt de Demodex-mijt in de eerste plaats geen jeuk, of alleen in uitzonderlijke gevallen en nieuwe vormen. Haararme of haarloze, rode, schilferige vlekken ontwikkelen zich. Afhankelijk van de vorm van demodicose verschillen de gebieden op de huid waar veranderingen voorkomen.
Alle mijtziekten kunnen als er sprake is van hooggradige besmetting worden gevolgd door een secundaire infectie van de huid met bacteriën en gistschimmels. Dit kan behandeling bemoeilijken en de genezing vertragen. Dit kan zich uiten in eczeem, pyodermie, huidverdikking en andere huidveranderingen.
4. Diagnose en therapie van mijten bij honden
Voor de meeste soorten mijten is het onderzoeken van de oppervlakkige huid en een preparaat met kleefstof voldoende. Bij oormijten heeft men een uitstrijkje nodig om het te kunnen beoordelen. De verschillende vormen van demodicosis kunnen op verschillende manieren worden vastgesteld. Door de diepe huid te onderzoeken, een prepraat met vloeistof, een prepraat met kleefstof of door het onderzoeken van de haarwortels van losse haren.
Therapie
Bij sommige mijtensoorten (Cheyletiella, Sarcoptes, Otodectes en Demodex) is het aan te raden om niet alleen de zieke hond, maar ook andere dieren in het huishouden te behandelen, omdat het besmettingsgevaar hoog is. Bovendien moet men denken aan de behandeling van de omgeving. Daarnaast moet de therapie verschillende keren worden herhaald, zodat alle ontwikkelingsstadia van de mijten worden gedood. Bij honden met een zeer dichte of lange vacht kan het scheren van het haar noodzakelijk zijn voor een succesvolle behandeling.
Voor de behandeling van mijten bij honden zijn verschillende medicijnen beschikbaar, van acaricidale geneesmiddelen in shampoovorm tot tabletten en spot-on (een soort pipetten). In het geval van ernstige mijtinfestaties en daaropvolgende secundaire huidinfecties, moeten deze worden behandeld met antibacteriële shampoos of zelfs met huidvriendelijke antibiotica. Bij de gegeneraliseerde vorm van demodicose veroorzaakt door immunosuppressie, is de behandeling van de onderliggende ziekte de eerste vereiste voor het succes van de therapie. De therapie moet altijd door de dierenarts worden uitgevoerd. Bovendien is de ondersteuning van het immuunsysteem nuttig voor een herstel van mijtziekten. Voor de behandeling van de omgeving kan, naast mechanische reiniging zoals stofzuigen, vegen, enz., een contact insecticide worden gebruikt. Bovendien moeten de volledige leefruimte, de auto, de slaapplaats van de hond, transportmanden of kooien en onderhoudsbenodigdheden (kammen, borstels, enz.) tijdens de gehele duur van de therapie consequent en grondig worden behandeld.
5. Preventie van mijten
Een mijtenplaag bij honden kan voorkomen worden door het behandelen met medicijnen die acaricide middelen bevatten. Spot-on-preparaten en medicijnen in tabletvorm zijn hier bijzonder geschikt voor. Het contact met geïnfecteerde dieren moet worden vermeden. Omdat de Demodex-mijt tot de normale huidfauna van de hond behoort, is hier een medische profylaxe niet mogelijk. Er mag niet worden gefokt met besmette honden die de gegeneraliseerde erfelijke demodicose hebben, omdat ze dit kunnen doorgegeven. Het is raadzaam om het immuunsysteem te ondersteunen en te versterken om vooral de gelokaliseerde spontane vorm te voorkomen.
In onze webshop vind je alle producten voor ongediertebestrijding, zoals spot-on preparaten en halsbanden voor mijtenbeschrijding. Bestel nu extra voordelig bij zooplus!
