© Cristina Conti / stock.adobe.com
Als een hond voorzichtig reageert op nieuwe dingen, is dit in eerste instantie niets om je zorgen over te maken. Maar als een hond bij het minste erg angstig wordt, vormt dit een probleem. Een hard geluid of een trapje opgaan kan de hond al van streek maken. Een overmatig angstige hond maakt van het dagelijkse leven een hele uitdaging, waarbij de hond ook zelf lijdt onder stress. We geven je tips om je hond te helpen meer zelfvertrouwen te krijgen.
De redenen voor een angstige hond kunnen veelzijdig zijn: slechte ervaringen met mensen, fouten in de opvoeding of aanleg.
De basis voor een zelfverzekerde hond is een goede inprentingsfase waarbij hij wordt blootgesteld aan verschillende prikkels: Als een puppy vanaf het prille begin veel leert kennen en ervaart, zal hij de neiging hebben om open te staan voor nieuwe dingen.
Voor de volwassen hond is een soeverein zelfvertrouwen het beste wapen tegen angst. Let ook op onbewuste versterkingsfactoren in het dagelijks leven. Meer concreet: als je hond onzeker is, mag je hem nooit straffen of zelf gespannen worden. Beide houdingen versterken het gevoel bij de hond dat zijn angst terecht is. De onbewuste versterking komt vaker voor bij honden die blaffen uit angst of grommen.
Maar hoe herken je een angstige hond of angst bij honden? De ‘vier F’s’ zijn hierbij van groot belang. Dit zijn Engelse termen die de vier typische gedragingen bij stress beschrijven. We zetten ze hier op een rijtje:
Met ‘Flight’ of vluchten wordt niet noodzakelijkerwijs bedoeld dat de hond onmiddellijk in paniek raakt en op de vlucht slaat, hoewel dit in extreme gevallen wel mogelijk is. Zelfs ontwijken of een paar stappen achteruit zetten maken hier deel van uit. Angstige honden creëren op die manier afstand van de angstveroorzaker.
© sonyachny / stock.adobe.com
Bij deze reactie vertoont de hond agressief gedrag: de pupillen worden groter, de oren liggen plat. De hond toont zijn tanden en gromt of blaft. De volgende stap kan happen zijn. In extreme gevallen bijt een hond echt. Agressie treedt vaak op als de hond niet kan vluchten en in het nauw gedreven wordt – bijvoorbeeld aan de lijn.
Een vorm van vermijdingsgedrag – vergelijkbaar met vluchten – is wanneer de hond verstijft. Hij blijft dan staan als een standbeeld. Dit is een oerinstinct dat voortkomt uit het feit dat dieren hopen over het hoofd te worden gezien door een roofdier. In deze toestand helpt geen enkel commando en zelfs voer wordt regelrecht genegeerd. Er zit niets anders op dan af te wachten of de angstprikkel weg te nemen.
Onzekerheid trotseren met ontwapenende humor – ook in de hondenwereld zien we dit wel vaker. Honden die zich onzeker voelen, nodigen dan uit om te spelen of rond te dollen. In tegenstelling tot ontspannen spelen, stopt de hond altijd even en kijkt om zich heen. Dit gebeurt wanneer hij uit angst speelt. Sommige honden springen tegen mensen of andere honden aan. ‘Fiddle About’ houdt ook verband met opspringen.
Er wordt ook wel eens over de ‘vijf F’s’ gesproken. In het dagelijks leven speelt ‘Faint’ of flauwvallen echter een ondergeschikte rol.
Andere tekenen van angst bij een hond:
Een bepaalde prikkel van buitenaf wordt steeds gevolgd door een reactie. Zo kun je meestal achterhalen waar de hond precies bang voor is.
Er zijn echter ook gevoelige honden, die voortdurend angstig zijn. Dit wordt vaak veroorzaakt door een gebrek aan socialisatie in de puppytijd of traumatische ervaringen zoals misbruik of ongelukken.
Dit soort chronische angst kan zich bijv. uitdrukken in de vorm van intensief likken en knabbelen. Chronische maag- en darmklachten zoals een maagvliesontsteking kunnen ook het gevolg zijn van een angststoornis bij honden. Als je dit vermoedt, moet je een dierenarts of dierenpsycholoog raadplegen en hem vragen wat je best doet.
Leestip: Wil je de lichaamstaal van je hond beter begrijpen? Kijk dan hier: Hondentaal begrijpen.
Allereerst geven we je de belangrijkste tip: blijf altijd kalm als je hond angstig is. Jij bent zijn rots in de branding.
Bij de eerste tekenen van angst in onbekende situaties geldt met name het volgende: let op een ontspannen lichaamstaal! Wanneer jij als ‘roedelleider’ geen bezorgdheid toont, zal de hond beseffen dat het ‘gevaar’ niet acuut kan zijn.
Voor honden die van nature angstig zijn, kan het ook helpen om zelfs de kleinste onzekerheden op een proactieve manier aan te pakken en samen met hem de ‘gevaarlijke situatie’ meester te worden.
Schreeuw nooit tegen je hond bij situaties die hem angst aanjagen. Je hoeft hem overigens ook niet overdreven te ‘troosten’ want dat werkt vaak averechts. Dit betekent echter niet dat je je hond moet negeren: spreek hem bemoedigend toe, maar vertroetel hem niet.
Je moet voldoende kansen creëren om het zelfvertrouwen van je hond te versterken. Leer hem bijv. trucjes in een rustige omgeving, waarvoor je hem dan uitbundig looft.
Een hondentraining met veel positieve bekrachtiging geeft elke hond op lange termijn een flinke dosis zelfvertrouwen, biedt veiligheid en versterkt ook de band.
Het is ook belangrijk om oefeningen die te maken hebben met angst te beëindigen met een positieve ervaring.
Durft je hond iets of iemand niet te benaderen? Blijf dan gewoon rustig staan met je hond totdat hij zichtbaar tot rust komt. Geef hem dan een beloning en wandel ontspannen met hem terug.
Voer of spelletjes kunnen wonderen doen bij specifieke angsttriggers. Na een beloning is het gevaar nog maar half zo groot.
Ga stap voor stap voorwaarts met je hond. Deskundigen spreken in dit geval van ‘desensibilisatie’. Let echter wel op de timing om ongewenst gedrag zoals grommen niet te versterken.
© Magnus Pomm / stock.adobe.com
Hieronder hebben we een aantal voorbeelden van typische angstsituaties uit het dagelijks leven verzameld en geven we je een aantal tips om hiermee om te gaan.
Als de angsttrigger visueel is, koppel deze dan positief aan voedsel: plaats bijvoorbeeld een traktatie of kauwartikel in de buurt van het “enge” object dat door de aangelijnde hond wordt getolereerd. Langdurig kauwen is in dit geval bijzonder goed omdat het jouw angstige hond in staat stelt langer in de “ontspanningsmodus” te blijven.
Spelen in de directe omgeving kan je trouwe viervoeter ook tot rust brengen. Het is het beste om hiervoor een reeds bekend speeltje te gebruiken. Want alles wat nieuw is, kan nog irritanter zijn.
Het kan nog dagen of weken duren, voordat je voortgang kan zien. Dat is in het bijzonder het geval bij oudere dieren. Ben dus geduldig!
Vooral jonge honden vertonen angstreacties als ze iets onbekends tegenkomen. Veel dingen zijn nieuw voor hen.
Dit kunnen ook voorbijgangers zijn als ze gaan wandelen. De meesten van hen zijn mensen die, vanuit het oogpunt van de hond, niet in hun gebruikelijke patroon passen. Mensen met paraplu’s, met reusachtige rugzakken, met hockeysticks of mensen met rollators of in een rolstoel. Een ongewoon kapsel of onhandige bewegingen van zieke mensen kunnen honden ook van streek maken.
Sommige hiervan kunnen gericht worden geoefend, zoals het openen van een paraplu of het lopen met grote voorwerpen. Versterk de ontmoetingen op een positieve manier. De meeste honden worden meer ontspannen op volwassen leeftijd.
Is je hond bang voor de luidruchtige blender? Veel viervoeters zijn bang voor geluiden.
Zet de lawaaimaker in de kamer ernaast aan voor de volgende voeding, en geef je hongerige viervoeter dan pas zijn maaltijd. Als je deze oefening regelmatig herhaalt, zal de hond niet alleen wennen aan het geluid, maar het ook associëren met een positieve ervaring.
Het is echter belangrijk dat de hond alleen onzeker en niet helemaal bang is als je hem zijn eten serveert. Begin dus voorzichtig. Het principe kan worden voortgezet – voel je vrij om creatief te zijn!
Stofzuigers zijn een veel voorkomende reden voor een angstige hond. In dit geval is een iets andere aanpak aan te bevelen.
Stofzuig eerst een paar weken zonder je hond. Dus tijdens het stofzuigen moet je harige vriend naar de tuin of naar vrienden. Ga nu langzaam te werk: In het begin staat alleen de deur naar de kamer waar de stofzuiger zich bevindt met onregelmatige tussenpozen open. Blijft je hond rustig?
Plaats vervolgens in de volgende stap de stofzuiger in een hoek van het appartement. Als het er heel ver omheen buigt, plaats dan kleine snacks of kauwsnacks in de buurt – eerst ver weg, dan steeds dichterbij. Als jouw hond dit accepteert, integreer dan de onbeminde helper in jouw dagelijks leven. Zet hem bijvoorbeeld naast de bank of in de keuken.
Dan is het stap voor stap trainen met de stofzuiger ingeschakeld. Het is het beste om buiten te beginnen. Speel bijvoorbeeld met je hond in de tuin terwijl een derde persoon naar binnen gaat en begint te stofzuigen. Dan is het op naar de volgende kamer. Pas als jouw hond niet langer angstig is, moet je je aan dezelfde kamer wagen.
Sommige honden knipperen nauwelijks met hun ogen bij een krachtige donderslag, anderen kruipen liever onder het bed. Als jouw hond ook angstig reageert, kun je trainen met geschikte onweersgeluiden van internet of met een cd.
Toch is een echte onweersbui helaas moeilijk na te bootsen. Niet alleen het volume, maar ook de typische “onweersgeur” en de bliksem ontbreken. Dat is de reden waarom desensibilisatie met geluiden zelden lukt.
Het kan nuttig zijn om te wennen aan een volledig gesloten hondenbench als toevluchtsoord. Zachte radiogeluiden, het sluiten van de ramen en jaloezieën of zelfs feromonen om te kalmeren kunnen helpen. Angst voor onweer is vaak niet te trainen, maar kan in ieder geval worden verlicht.
Nogmaals, het is altijd zinvol om de hond in kleine stapjes aan de betreffende trigger te laten wennen.
Zodra je de indruk hebt dat je hond voortdurend angstig is of dat het probleem je dagelijks leven (en dat van je hond) flink belemmert en je alleen niet verder komt: neem contact op met een hondentrainer.
Bij diepgewortelde fobieën en door angst veroorzaakte agressie (‘Fight’) is het verstandig om meteen contact op te nemen met een expert. Individuele lessen in een hondenschool kunnen je belangrijke informatie geven over de beste oplossing voor jouw hond.
Bronnen:
Angst bij honden met Martin Rütter. Stuttgart 2018.
Krauß, Katja/Maue, Gabi: Emoties bij honden herkennen. Nerdlen/Daun 2020, blz. 539-573.
Veel honden reageren overal op door hard te blaffen. Natuurlijk hoort dit gedrag bij honden. Het is hun manier om zich uit te drukken. Maar als je hond onbeheerst blaft, moet je er iets aan doen. Wij geven je hier tips over hoe je je hond kan afleren te blaffen.
Hoe vroeger, des te beter! Voor de hondenopvoeding klopt dit motto gegarandeerd. Jonge honden zijn erg nieuwsgierig en willen alles ontdekken. Hier kun je gebruik van maken. Je kunt de hond op een speelse maar consequente manier leren wat er van hem verwacht wordt en welk gedrag gewenst is. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over puppy opvoeding!
Help! Mijn hond maakt alles kapot, schoenen, kabels, telefoon, filtstiften, vloerbedekking of afvalbak – alles gaat eraan bij sommige honden. Binnen korte tijd kunnen de wilde viervoeters de woning inclusief meubels op zijn kop zetten. Maar waarom maken sommige honden alles kapot en hoe kun je dit gedrag afleren?
